معرفی پهپاد شاهد ۱۳۶ مهمات سرگردان ایرانی با برد بلند و دقت بالا پهپاد شاهد ۱۳۶ یکی از مهمترین پهپادهای انتحاری یا کامیکازه در جهان است که با طراحی ساده اما فوق العاده مؤثر توانسته مفهوم جنگ های دوربرد را تغییر دهد این پهپاد که در تحلیل های بین المللی از آن به عنوان یک سلاح ارزان اما با کارایی راهبردی یاد میشود ترکیبی از برد بسیار بالا دقت قابل توجه قدرت تخریب سنگین و توان نفوذ در سامانه های دفاعی است شاهد ۱۳۶ نه تنها یک پهپاد بلکه یک سامانه حمله ترکیبی است که به دلیل هزینه پایین قابلیت تولید انبوه و پرتاب دسته جمعی در نبردهای مدرن کاربرد گسترده ای پیدا کرده است --- طراحی بدنه و ساختار آیرودینامیکی شاهد ۱۳۶ با هدف افزایش پایداری و کاهش مصرف انرژی ساختار بدنه پهپاد شاهد ۱۳۶ بر اساس اصول آیرودینامیکی بسیار دقیق طراحی شده است شکل مثلثی بال ها بدنه باریک بخش انتهایی کشیده و استفاده از کامپوزیت های سبک باعث میشود پهپاد با کمترین مصرف سوخت در مسافت های بسیار طولانی پرواز کند کامپوزیت های مورد استفاده علاوه بر کاهش وزن امضای راداری پهپاد را نیز کاهش میدهند که نقش مهمی در افزایش رادارگریزی دارد فرم زاویه دار بدنه به گونه ای طراحی شده که امواج رادار را از مرکز ارسال دور کند و بازتاب کمتری ایجاد کند همین ساختار بدنه و بال ها کمک میکند پهپاد بتواند ساعت ها بدون نیاز به اصلاحات مداوم در مسیر پایدار بماند رادارگریزی و سطح مقطع راداری بسیار پایین شاهد ۱۳۶ رادارگریزی یکی از ویژگی های حیاتی پهپاد شاهد ۱۳۶ است سطح مقطع راداری این پهپاد بسیار پایین تر از هواگردهای بزرگ است زیرا بدنه آن زاویه دار است و سطوح صاف یا عمودی در آن وجود ندارد استفاده از مواد جاذب امواج در برخی مدل ها نیز احتمالی است که سطح راداری را کاهش میدهد موتور در بخش انتهایی قرار دارد و به دلیل وجود محافظ ها و پوشش های حرارتی امضای مادون قرمز آن در سطح پایین باقی میماند این ترکیب از ویژگی ها دفاع هوایی را مجبور میکند چندین بار قفل را باز و بسته کند که باعث هدر رفتن زمان و افزایش احتمال نفوذ پهپاد میشود مشخصات فنی کامل پهپاد شاهد ۱۳۶ با تمرکز بر برد سرعت و مداومت پروازی برد عملیاتی شاهد ۱۳۶ طبق برآوردهای موجود بین هزار تا دوهزار و پانصد کیلومتر است این برد وسیع اجازه میدهد پهپاد از صدها کیلومتر دورتر شلیک شود و بدون نیاز به ارتباط لحظه ای تا نقطه هدف ادامه مسیر دهد سرعت متوسط پهپاد حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ کیلومتر در ساعت است که برای پرواز طولانی و مداوم مناسب است وزن این پهپاد حدود ۲۰۰ کیلوگرم است و بخش قابل توجهی از آن به سرجنگی اختصاص دارد مداومت پروازی بالا به دلیل مصرف سوخت اقتصادی و موتور کم خرج آن است که باعث میشود شاهد ۱۳۶ بتواند در مأموریت های طولانی موفق عمل کند موتور و سامانه پیشرانش شاهد ۱۳۶ با طراحی اقتصادی و قدرت بالا موتور پهپاد شاهد ۱۳۶ یکی از نقاط کلیدی در موفقیت آن است این موتور که از خانواده موتورهای پیستونی اقتصادی محسوب میشود با مصرف سوخت پایین در کنار توان مناسب برای حرکت در ارتفاع کم و متوسط عملکرد قابل توجهی ارائه میدهد استفاده از موتور پیستونی عمدتاً برای کاهش هزینه تولید و ساده سازی تعمیر و نگهداری انجام شده است بسیاری از کشورهای جهان برای مقابله با چنین موتورهایی با چالش جدی روبرو هستند زیرا صدای موتور در فاصله کوتاه قابل شنیدن است اما در نبردهای کلاسیک که از سامانه های دوربرد استفاده میشود این صدا تأثیر چندانی در کارایی ندارد سامانه هدایت و ناوبری ترکیبی شاهد ۱۳۶ و نقش آن در دقت برخورد هدایت شاهد ۱۳۶ بر پایه چند سامانه همزمان انجام میشود هدایت اینرسیایی هدایت ماهواره ای نقشه از پیش تنظیم شده و مسیرهای پروازی چندمرحله ای این پهپاد نیازی به ارتباط مداوم با مرکز کنترل ندارد و همین ویژگی باعث میشود جنگ الکترونیک تأثیر محدودی بر آن داشته باشد حتی در صورتی که ارتباط ماهواره ای مختل شود هدایت اینرسیایی و فایل مسیر به پهپاد کمک میکند تا بدون خطا مسیر را تا نقطه هدف ادامه دهد این ترکیب از هدایت باعث شده خطای اصابت شاهد ۱۳۶ بسیار پایین باشد و تحلیلگران نظامی آن را یکی از دقیق ترین پهپادهای انتحاری جهان بدانند توان رزمی سرجنگی و قدرت تخریب بالا در برخورد نهایی سرجنگی شاهد ۱۳۶ بسته به نسخه و مأموریت متفاوت است اما معمولاً شامل مواد انفجاری قوی در محدوده ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم است این سرجنگی به گونه ای طراحی شده که بتواند ساختارهای نیمه تقویت شده و زیرساخت های حساس را تخریب کند وزن سبک پهپاد ترکیب شده با سرعت برخورد باعث آزادسازی انرژی زیادی در لحظه اصابت میشود که میزان تخریب را افزایش میدهد این ویژگی شاهد ۱۳۶ را برای هدف گیری مراکز انرژی انبارهای مهمات تجهیزات راداری و ساختمان های فرماندهی بسیار مؤثر میکند روش پرتاب تاکتیک های حمله و استفاده دسته جمعی برای اشباع دفاع هوایی پهپاد شاهد ۱۳۶ از روی پرتابگرهای متعدد و معمولاً به صورت دسته جمعی شلیک میشود استفاده از چندین پهپاد در یک حمله باعث اشباع سامانه دفاع هوایی میشود به این معنی که دشمن مجبور میشود تعداد زیادی موشک پدافندی برای هدف قرار دادن پهپادها مصرف کند در حالی که قیمت هر موشک پدافندی چندین برابر قیمت خود پهپاد است معمولاً برای ساقط کردن شاهد ۱۳۶ از موشک هایی استفاده میشود که قیمت آنها بین نیم میلیون تا چند میلیون دلار است در حالی که هزینه ساخت خود پهپاد بسیار کمتر است همین اختلاف قیمت باعث شده شاهد ۱۳۶ به یکی از سلاح های اقتصادی اما فوق العاده تأثیرگذار تبدیل شود قیمت شاهد ۱۳۶ و مقایسه آن با هزینه مقابله دفاعی قیمت ساخت هر پهپاد شاهد ۱۳۶ بسته به قطعات و تیراژ تولید متفاوت است اما معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ هزار دلار تخمین زده میشود این قیمت برای یک سلاح دوربرد که قادر به نفوذ در سامانه های دفاعی پیچیده است بسیار پایین به حساب می آید در مقابل دشمن باید از موشک هایی با قیمت چند صد هزار تا میلیون دلاری استفاده کند بنابراین در هر حمله دشمن از نظر اقتصادی متضرر میشود و این دقیقاً یکی از اهداف طراحی چنین پهپادهایی است نقش شاهد ۱۳۶ در جنگ های نسل آینده و تأثیر آن بر راهبردهای نظامی در جنگ های آینده مهمترین اصل کاهش هزینه و افزایش اثرگذاری است پهپاد شاهد ۱۳۶ با ترکیب برد زیاد هدایت دقیق قیمت پایین و قابلیت حمله جمعی یکی از بهترین نمونه های سلاح های هوشمند ارزان محسوب میشود این پهپاد توانسته ثابت کند که حتی کشورهایی بدون زیرساخت صنعتی عظیم نیز میتوانند سلاح هایی بسیار تأثیرگذار بسازند و موازنه قدرت را تغییر دهند جمع بندی نهایی قدرت واقعی شاهد ۱۳۶ در میدان نبرد پهپاد شاهد ۱۳۶ نمونه ای از یک طراحی هوشمندانه است ترکیب هزینه پایین قدرت تخریب بالا برد طولانی و رادارگریزی نسبی باعث شده این پهپاد در رتبه نخست تحلیل های جهانی قرار گیرد سادگی ساخت قابلیت تولید انبوه و کارایی بالا سبب شده شاهد ۱۳۶ نه تنها یک سلاح رزمی بلکه یک ابزار راهبردی در اختیار ارتش های مدرن باشد.
